Większość osób, które miało do czynienia ze sprawą sądową, spotkało się z osobą na stanowisku biegłego sądowego. Nie oznacza to jednak, że te osoby wiedzą, czym tak właściwie się biegły zajmuje. Jakie są obowiązki ludzi pracujących na tym stanowisku i jaką rolę odgrywa podczas procesów sądowych?
Biegły sądowy to osoba odpowiedzialna za przedstawianie fachowej opinii o istotnych dla sprawy okolicznościach w procesie sądowym. Tego typu orzeczenia wymagają specjalistycznej wiedzy oraz doświadczenia zawodowego. Do jego najważniejszych obowiązków należą rzeczy takiego jak przeprowadzanie badań, które pozwalają na uzyskanie odpowiedzi na zadane przez sąd pytania, sporządzanie opinii opisującej daną sytuację oraz jej skutki. Sformułowana i opisana opinia musi być przede wszystkim jasna i spójna. W innym przypadku sąd może powołać biegłego na rozprawę, a ten musi się stawić i zeznawać w sprawie.
Aby zostać biegłym sądowym, potrzebna jest specjalistyczna wiedza z konkretnej dziedziny, w znacznie szerszym zakresie niż „przeciętna” osoba pracująca na danym stanowisku. Musi także wykazywać się biegłością w dziedzinie przepisów prawa. Najczęściej powoływani biegli pracują w dziedzinach takich jak technika, medycyna lub nauka. Dodatkowo biegły musi mieć ukończone 25 lat.
Jak sąd wybiera biegłych? Najczęściej wykorzystywane są osoby, których nazwiska zawiera lokalna lista biegłych sądowych. Białystok i inne duże miasta dysponują jawną listą, która dostępna jest w internecie.
Podczas procesu sądowego opinia biegłych odgrywa bardzo istotną rolę. Sąd oczywiście nie ma obowiązku kierowania się zawartymi w nich wnioskami, jednak jest ona powszechnie respektowana i często stanowi główny dowód w sprawie. Atutem takiej opinii jest przede wszystkim jej obiektywność. Istnieją oczywiście sytuacje, w których opinia biegłych budzi wątpliwości sądu, w takich sytuacjach może być wymagane wydanie tzw. opinii uzupełniającej przez tych samych lub innych biegłych sądowych.